De Wet kwaliteitsborging gaat zorgen voor bouwwerken die aantoonbaar voldoen aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (de opvolger van het Bouwbesluit). Betere bouwkwaliteit en bescherming van de bouwconsument. Dat is het doel van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen [1]. Ingangsdatum volgens planning: 1 januari 2023, tegelijk met de Omgevingswet.
De overheid wil dit bereiken door ten eerste vijf artikelen in het Burgerlijk Wetboek aan te passen. Zo moet de bouwer bij oplevering een dossier overhandigen aan de opdrachtgever, met daarin relevante informatie over het bouwwerk. Ook worden de waarschuwingsplicht en de 5%-regeling aangescherpt, de aansprakelijkheid voor verborgen gebreken uitgebreid en moet de bouwer de consument informeren over hoe hij is verzekerd. Deze wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek gelden voor álle bouwwerken van groot tot klein.
Nieuwe rol: de kwaliteitsborger
Een tweede punt is dat het bouwtoezicht op een andere manier wordt georganiseerd. Dit nieuwe stelsel gaat niet meer uit van de door de gemeente afgegeven vergunning, maar van de as-built situatie, ofwel het aantonen van de bouwkwaliteit bij oplevering. Een nieuwe partij in het bouwproces die daar op gaat letten, is de kwaliteitsborger. Een onafhankelijk toetser, die bij oplevering een verklaring afgeeft dat het project voldoet aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (afgekort Bbl, de opvolger van het Bouwbesluit 2012).
Dat vinkje zet de kwaliteitsborger alleen als hij ‘het gerechtvaardigd vertrouwen’ heeft dat het project voldoet aan het Bbl. De verklaring baseert hij op bewijs dat hem wordt geleverd, in combinatie met eigen controles. De kwaliteitsborger werkt daarbij volgens een zogeheten Instrument voor kwaliteitsborging. Daarvan zijn er momenteel vijf [2]. Er zitten wat verschillen tussen die instrumenten, maar het komt in alle gevallen neer op:
Wat zijn vanuit het Bbl bezien de risico’s voor het bouwproject in kwestie, hoe gaan we die tackelen en hoe gaan we aantonen dat ze zijn getackeld? Aanvullende eisen bovenop het Bbl – ‘goed en deugdelijk werk’ – zijn hierin mogelijk. Deze analyse vindt vooraf plaats en heet het borgingsplan. Voor het verzamelen van bewijs geldt: hoe meer de aannemer zijn eigen werk controleert en dat ook aantoont, hoe minder de kwaliteitsborger hoeft te doen. Al dit bewijs gezamenlijk gaat dan inclusief verklaring van de kwaliteitsborger als het dossier bevoegd gezag naar de gemeente.
Deze werkwijze met de kwaliteitsborger gaat gelden voor bouwwerken in wat onder de Wet kwaliteitsborging Gevolgklasse 1 [3] wordt genoemd. Hieronder vallen onder meer grondgebonden woningen, vakantiewoningen, bedrijfshallen van maximaal twee bouwlagen en ook verbouwingen van deze panden. Meer risicovolle, complexere projecten vallen in Gevolgklasse 2 of 3. Hiervoor wijzigt het stelsel vooralsnog niet, maar op termijn – als het nieuwe stelsel zich heeft bewezen – is dat wél de bedoeling.
Heel veel kleinere projecten – denk aan dakkapellen, uit- en aanbouwen – worden met het gelijktijdig ingaan van de Omgevingswet vergunningsvrij voor de techniek. Dat wil zeggen: ze worden nog wel beoordeeld op welstand en bestemmingsplan, maar tekeningen en berekeningen hoeven dan niet meer naar de gemeente. Er komt ook geen kwaliteitsborger om het werk van de aannemer te controleren. Natuurlijk moeten óók die kleine projecten wél voldoen aan het Bbl en gelden ook de wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek.
Gevolgen project en materialen
Gevolg voor projecten? Meer vastlegging, dat is duidelijk. En niet alleen van wat níet goed is, zoals de bouw wel gewend is, maar juist ook van wat er wél goed gaat. Dat leidt tot meer transparantie en er zal er meer conform Bbl worden gebouwd, met een positief effect op de faalkosten: die gaan omlaag, zo is de verwachting.
Aangezien de aannemer dossiers moet maken – een voor zijn opdrachtgever [4] en een voor de kwaliteitsborger – zal hij bewijs moeten verzamelen over de toegepaste bouwmaterialen en de uitvoering. Daar heeft hij onderaannemers en leveranciers voor nodig. Die vraag naar documentatie vanuit de bouwbedrijven zal dus zeker komen.
Directe gevolgen van dit alles voor bouwmaterialen zelf? Sec gekeken naar de technische prestaties, zijn die er niet, zegt Bert Videler van Bouwkwaliteitcoach.nl, die proefprojecten van groot tot klein begeleidt en bedrijven in de bouw intern helpt met voorbereidingen op de Wkb. “Bouwmaterialen moeten nu voldoen en moeten dat straks ook. Daarin verandert niets.”
Hij verwacht wel dat eventuele tekortkomingen sneller zichtbaar worden. “Het Bbl heeft natuurlijk veel aspecten. Het kan best zijn dat een product nog steeds prima waterdicht is, maar op andere eisen niet meer voldoet. Dat soort tekortkomingen zullen eerder aan het licht komen.”
Erik Schot, directeur van kwaliteitsborger PlanGarant ziet ook geen directe gevolgen voor bouwmaterialen an sich. “Waarbij je een knip moet maken tussen – zeg maar – platte bouwmaterialen en samengestelde producten. Bakstenen, hout – daar verandert eigenlijk helemaal niets aan. Daar zijn specificaties voor. Als de klant ze nodig heeft, kan hij ze opvragen en krijgen.”
Het wordt anders als een leverancier samengestelde producten gaat maken. “Een dakkapel, een gevelelement – zodra je meerdere materialen bij elkaar brengt, waar dan een Bbl-eis aan kan zitten, kan het anders worden. Nog steeds kun je straks als leverancier zeggen: ik lever gewoon wat er wordt gevraagd. Maar je kunt dan toegevoegde waarde bieden als je vraagt waar de bouwer het voor nodig heeft en aan welke eis uit het Bbl het moet voldoen. Voor leveranciers biedt de Wkb vooral veel kansen.”
—————-
[1] vkbyg97mz1x9.pdf (eerstekamer.nl)
[2] Instrumenten toegelaten voor proefprojecten – Kwaliteitsborging voor het bouwen (stichtingibk.nl)
[3] Wat is de definitie van Gevolgklasse 1? – Kwaliteitsborging voor het bouwen (stichtingibk.nl)
[4] Hier wordt wel eens de term ‘consumentendossier’ gebruikt, maar die is wat misleidend. De aannemer moet aan alle opdrachtgevers – zowel professionele als consumenten – een opleverdossier verstrekken, tenzij hij daarover iets anders afspreekt met de opdrachtgever.
Comments are closed.